چطور امکان دارد صبح که چراغ خواب خاموش می‌شود، هم زمان پرده هم کنار برود و قهوه‌ساز فعال شود. این ارتباط بین اشیا در خانه هوشمند چگونه صورت می‌گیرد؟ جواب بسیار ساده است، پروتکل ها ! اما پروتکل ارتباطی هوشمند چیست ؟ پروتکل های هوشمند ، زبان مشترک بین تجهیزات هوشمند خانه هستند که این تجهیزات می‌توانند به کمک این زبان با هم صحبت کنند. البته زبان‌های مختلفی وجود دارد و باید زبان صحبت بین دو وسیله یکسان باشد. فرض کنید که شما قصد ارتباط برقرار کردن با چند اسپانیایی را داشته باشید. خب برای این کار حتما باید به اسپانیایی حرف بزنید حتی اگر خودتان اسپانیایی نباشید! اغلب در یک خانه هوشمند ، تجهیزات دوست دارند با یک زبان با هم صحبت کنند. دلیل آن هم کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان می‌باشد. در ادامه به معرفی جامع پروتکل های هوشمند سازی و انواع آن می‌پردازیم.
پروتکل خانه هوشمند
پروتکل به صورت دقیق تر زبان ارتباطی بین نودهای مختلف شبکه است. هر نوع پروتکل دارای استانداردها و قوانین خاص خود است. در واقع تجهیزات هوشمند به وسیله‌ی یک زبان خاص (پروتکل ارتباطی) و با رعایت یک سری قوانین مشخص با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و یک سیستم جامع هوشمند را تشکیل می‌دهند. انتقال اطلاعات بین این تجهیزات بسته به نوع پروتکل از 2 طریق کابل و هوا قابل انجام است در ادامه به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازیم.
تفاوت پروتکل های مختلف خانه هوشمند
همانطور که پیش‌تر گفته شد، هر پروتکل استاندارد مخصوص به خود را دارد. پس تفاوت پروتکل ها در تفاوت این استانداردها می‌باشد. استانداردهای تعیین شده مربوط به دو مورد امنیت اطلاعات و بستر ارتباطی از مهمترین موارد جهت مقایسه پروتکل ها می‌باشند.
منظور از استانداردهای مربوط به امنیت اطلاعات مجموعه قوانینی است که جهت جلوگیری از بروز مشکلات امنیتی در بستر یک شبکه هوشمند پیاده‌سازی می‌شود. در نتیجه از پروتکل ها جهت رمزگذاری بین تجهیزات هوشمند استفاده می‌شود.
مورد حائز اهمیت دیگر بستر ارتباطی است. منظور از بستر ارتباطی نحوه برقراری ارتباط بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه هوشمند می‌باشد. پروتکل ها از نظر نوع بستر ارتباطی به دو دسته بی سیم و سیمی تقسیم می‌شوند.
پروتکل بی سیم و انواع آن
سیستم هوشمندی که بر بستر ارتباطی وایرلس (بدون سیم) عمل می‌کند، جهت پیاده سازی نیازی به سیم‌کشی خاصی به غیر از سیم‌کشی معمول ساختمان ندارد و انتقال اطلاعات از طریق هوا صورت می‌گیرد. به همین دلیل به آن‌ها بی‌سیم یا وایرلس گفته می‌شود. تفاوت پروتکل های بی‌سیم در فرکانس کاری آن‌ها می باشد. از معروف‌ترین پروتکل های وایرلس می‌توان به پروتکل Z-Wave ، Zigbee و حتی WiFi اشاره کرد. در مطلب پروتکل بی‌سیم خانه هوشمند به طور مفصل درباره انواع پروتکل ها و تفاوت آن‌ها صحبت کرده‌ایم.
پروتکل سیمی و انواع آن
سیستم هوشمندی که بر بستر ارتباطی سیمی عمل کند جهت پیاده سازی نیاز به کابل کشی و تابلو برق مخصوص به خود دارد و انتقال اطلاعات از طریق کابل صورت می‌گیرد. تفاوت پروتکل های سیمی عمدتا (و نه همیشه) در نوع کابل استفاده شده جهت انتقال اطلاعات بین دیوایس‌های هوشمند است. پروتکل های KNX ، ModBus ، SBus و X10 از معروف‌ترین پروتکل های سیمی هستند. این نوع پروتکل برعکس پروتکل های بی سیم جهت هوشمند سازی محیط‌های صنعتی ، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و به طور کلی مکان‌هایی با گستردگی زیاد بسیار پرکاربرد هستند.
سوالات متداول در زمینه پروتکل خانه هوشمند
1- آیا فقط از یک پروتکل می‌توان جهت هوشمند سازی استفاده کرد ؟
شاید بگویید ممکن است از مترجم استفاده کنید و با زبان فارسی بتوانید با یک اسپانیایی صحبت کنید. بله، می‌توان پروتکل ها و زبان‌ها را به یکدیگر ترجمه کرد اما پروتکل ها باید استاندارد باشند تا قابل ترجمه به یکدیگر باشند. به طور مثال پروتکل های استاندارد در خانه‌های هوشمند ، پروتکل Z-Wave ، KNX ، WiFi و … می‌باشد.
2- آیا پروتکل ها قابل ترجمه به یکدیگر هستند؟
بله، اکثر برندهای خانه هوشمند این قابلیت را دارند که کاربران بتوانند از پروتکل‌های مختلف استفاده کنند. با این حال برخی محصولات هوشمند جهت ترجمه یک پروتکل به پروتکل دیگر نیازمند Gateway هستند.
3- آیا تجهیزات مورد استفاده در یک خانه هوشمند باید از یک برند باشند؟
تجهیزات خانه هوشمند ما با اغلب و مهمترین پروتکل های خانه هوشمند می‌توانند به راحتی ارتباط برقرار کنند. شما می‌توانید، تجهیزات خانه هوشمندی که در سراسر دنیا توجه شما را جلب می‌کنند را به راحتی به سیستم هوشمند خود اضافه کنید.
